Nuttige nematoden

Wat zijn nematoden?

Nematoden, ook wel rondwormen genoemd, zijn een diverse groep wormen die behoren tot het phylum Nematoda. Nematoden worden gekenmerkt door hun cilindrische lichamen zonder segmenten en ze komen voor in verschillende groottes, variërend van microscopisch klein tot enkele centimeters lang. Nematoden spelen verschillende rollen in ecosystemen. Sommige zijn vrijlevend, voeden zich met organisch materiaal in de bodem of in het water en zijn essentieel voor het recyclen van voedingsstoffen. Andere worden parasitaire nematoden genoemd, die planten, insecten, dieren of mensen infecteren. Er zijn ongeveer 25.000 benoemde soorten, maar het geschatte aantal soorten loopt in de miljoenen. Nematoden worden ook wel rondwormen, draadwormen en palingwormen genoemd.

Soorten nematoden

In de landbouw zijn de belangrijkste soorten nematoden parasitaire nematoden. Meer specifiek insectenparasitaire aaltjes en plantenparasitaire aaltjes.

Insectparasitaire nematoden

Insectparasitaire nematoden, vaak entomopathogene nematoden of nuttige nematoden genoemd, zijn een groep parasitaire nematoden die een unieke relatie hebben met insecten. Deze nematoden zijn natuurlijke vijanden van verschillende insecten en spelen een cruciale rol in de biologische plaagbestrijding, waardoor ze nuttig zijn voor de land- en tuinbouw. Deze nematoden zijn niet schadelijk voor mensen, dieren of planten, maar zijn zeer effectief in het bestrijden van schadelijke insecten.

Plant-parasitaire aaltjes

Plant-parasitaire nematoden zijn een groep parasitaire nematoden die planten aantasten en beschadigen, wat leidt tot aanzienlijke land- en tuinbouwproblemen. Deze nematoden zijn schadelijk voor de gezondheid van gewassen en kunnen opbrengstverliezen veroorzaken. Ze voeden zich met plantenwortels en verstoren het vermogen van de plant om water en voedingsstoffen op te nemen, wat uiteindelijk de groei en productiviteit beïnvloedt.

De meest voorkomende soorten plantparasitaire aaltjes zijn wortelknobbelaaltjes, cysteaaltjes, lesieaaltjes, spiraalaaltjes en dolkaaltjes.

Nuttige nematoden voor ongediertebestrijding

Nematoden voor plaagbestrijding, vaak entomopathogene nematoden of nuttige nematoden genoemd, zijn microscopische rondwormen die dienen als natuurlijke agentia voor biologische plaagbestrijding. Nuttige nematoden zijn zeer specifiek in hun keuze van gastheren en zijn niet schadelijk voor nuttige insecten, mensen of dieren. Tot de plaagdieren waar deze nematoden zich op richten behoren verschillende larvale insecten zoals larven van engerlingen en snuitkevers (Coleoptera larven), rupsen (Lepidoptera), vliegenlarven (Diptera), tripsen (Thysanoptera) en vele andere plagen die in de bodem leven.

Voordelen van nematoden

Het gebruik van nuttige nematoden voor plaagbestrijding biedt verschillende belangrijke voordelen:

  • Snel werkende biologische oplossing
  • Resistentiebestendig - plagen kunnen geen resistentie opbouwen
  • Kan worden toegepast met gewone spuitapparatuur
  • Compatibel met de meeste pesticiden
  • Laat geen residu achter

Welke plagen bestrijden nematoden?

Nuttige nematoden zijn effectieve biologische bestrijders van een groot aantal schadelijke insecten en plagen. Nematoden zijn de natuurlijke vijanden van engerlingen en snuitkevers, rupsen, trips, draadwormen, emelten en een grote groep vliegenlarven, zoals varenrouwmuggen, langpootmuggen, oevervliegen, uienvliegen en meer. Nematoden passen perfect in IPM-programma's vanwege hun compatibiliteit met de meeste pesticiden. Ze verminderen de afhankelijkheid van chemische bestrijdingsmiddelen en bevorderen duurzame en milieuvriendelijke plaagdierbeheerpraktijken. Hier zijn enkele veel voorkomende plagen die nuttige nematoden kunnen bestrijden:

Play

Hoe werken nematoden?

Nuttige nematoden gebruiken een fascinerende strategie om te parasiteren en hun gastheerinsecten te doden. Zo gaan ze te werk:

  1. Gastheren zoeken: Entomopathogene nematoden gaan actief op zoek naar potentiële gastheren. Ze worden aangetrokken tot hun gastheer door chemische signalen van de insecten te detecteren, zoals koolstofdioxide, warmte en specifieke chemicaliën.
  2. Penetratie van de gastheer: Zodra ze een geschikte gastheer vinden, dringen de nematoden het lichaam van de gastheer binnen via natuurlijke openingen, zoals de mond, de spiracles (ademhalingsbuizen van insecten), de anus of zachte cuticula. Sommige nematoden geven enzymen af om de opperhuid van de gastheer te verteren en zachter te maken, zodat ze naar binnen kunnen.
  3. Symbiotische bacteriën komen vrij: Eenmaal in de insectengastheer laten de nematoden symbiotische bacteriën, zoals Xenorhabdus of Photorhabdus soorten, los in de lichaamsholte van het insect. Deze bacteriën zijn essentieel voor de parasitaire strategie van de nematode. De bacteriën vermenigvuldigen zich snel en veroorzaken septikemie (een dodelijke bloedinfectie) in het gastheerinsect.
  4. Bacteriële infectie: De bacteriën scheiden gifstoffen en antimicrobiële verbindingen af die het gastheerinsect binnen enkele dagen doden. De gastheer wordt immobiel en sterft uiteindelijk als gevolg van de bacteriële infectie.
  5. Voeding en voortplanting: De nematoden voeden zich met de zich vermenigvuldigende bacteriën en absorberen de voedingsstoffen die vrijkomen door de bacteriële activiteit. Dit zorgt voor voeding voor de nematoden en ondersteunt hun voortplanting. Naarmate de bacteriepopulatie in het gastheerinsect blijft groeien, nemen ook de nematodenpopulaties toe. De nematoden planten zich voort en ontwikkelen zich via meerdere juveniele stadia tot volwassen nematoden.
  6. Ontluiken: Na het verorberen van de weefsels van het gastheerinsect en de bacteriën komen duizenden nieuwe nematoden tevoorschijn uit het dode insectenlichaam. Deze nieuwe nematoden zijn nu klaar om nieuwe gastheren te zoeken en de cyclus voort te zetten.

Nuttige aaltjessoorten

Verschillende soorten nuttige nematoden worden vaak gebruikt voor biologische plaagbestrijding. Deze nematoden spelen een belangrijke rol bij de bestrijding van insectenplagen en worden beschouwd als nuttig voor de land- en tuinbouw en geïntegreerde bestrijdingsprogramma's. Enkele van de bekende nuttige aaltjessoorten zijn:

  • Steinernema feltiae: Deze koudebestendige nematoden zijn effectief tegen een groot aantal bodemplagen, waaronder varenrouwmuggen, wortelvliegen, wortelkever en andere insectenlarven. Ze worden vaak gebruikt in plaagbeheersing in kassen en kwekerijen en worden steeds populairder in boomgaarden en vollegrondsgroenteteelt.
  • Steinernema carpocapsae: Deze soort staat bekend om zijn doeltreffendheid tegen plagen zoals draadwormen, verschillende rupsen en larven van snuitkevers en kevers. Het vermogen om zich aan te passen aan verschillende temperaturen maakt het een goede keuze voor het bestrijden van rupsen in verschillende gewassen.
  • Heterorhabditis bacteriophora: Deze nematoden zijn bijzonder effectief tegen bodeminsecten zoals de Japanse kever, witte engerlingen en wortelkever. Ze worden gebruikt in graslandbeheer en voor de bestrijding van plagen in verschillende groentegewassen, blauwe bessen en andere zachtfruitgewassen.

Hoe nematoden toepassen

De toepassing van nuttige nematoden is een eenvoudig proces dat ervoor zorgt dat ze in contact komen met de doelinsecten. Nematoden kunnen worden toegepast op het blad of in de grond, afhankelijk van het doelorganisme. Hier volgt een algemene richtlijn voor het toepassen van nematoden (raadpleeg altijd het etiket voor gedetailleerd toepassingsadvies):

  • Kies de juiste aaltjessoort afgestemd op je specifieke plaagprobleem
  • Bepaal de benodigde hoeveelheid nematoden op basis van de ernst van de plaag en het behandelingsgebied en zoals aangegeven op het etiket van het product
  • Bewaar nematoden in een gekoelde omgeving om hun effectiviteit te behouden tot de dag van toepassing
  • Maak een nematodensuspensie door ze te mengen met water volgens de bijgeleverde instructies
  • In geval van bodemtoepassing: Zorg ervoor dat de grond of het groeimedium voldoende vochtig is (niet doordrenkt met water) om de beweging van de nematoden te vergemakkelijken. Houd ook rekening met de bodemtemperatuur (zie productetiketten voor gedetailleerde informatie)
  • Bij bladtoepassing is de relatieve luchtvochtigheid een andere belangrijke factor om rekening mee te houden voor een maximaal succes (>75%).
  • Pas nematoden bij voorkeur toe in perioden met gematigd UV-licht, zoals vroeg in de ochtend of laat in de middag, en vermijd een hoge intensiteit van de zon.
  • Spuit de nematoden gelijkmatig met verschillende methoden zoals sproeiers, irrigatiesystemen, drones enz. om ervoor te zorgen dat de nematoden de plaaglarven bereiken.
  • Overweeg vervolgtoepassingen op basis van de ernst van de plaag en de aaltjessoort
  • Monitor en pas je behandelplan aan indien nodig

Succesverhalen

Veelgestelde vragen

Nematoden (aaltjes) - Toepassing

Nematoden (aaltjes) - Regelgeving

Nematoden (aaltjes) - Verpakking en formulering

Nematoden (aaltjes) - Bewaren